Het programma 4a Milieu en Duurzaamheid werkt aan het bereiken van een viertal overkoepelde doelstellingen. Allereerst staat het verminderen van de milieugevolgen in het kader van geluid, lucht, geur en bodemverontreiniging centraal. De tweede belangrijke doelstelling is het vergroten van het hergebruik van afval- en grondstoffen. Het gaat om het op- en ombouwen en het streven naar een circulaire economie, waarbij we aan willen sluiten bij de landelijke ambitie van 50% in het jaar 2030. Ook in Deventer geven we deels al handen en voeten aan circulariteit. Daarnaast zetten we in op lokale ecologische kennis via onze stadsecologen en we werken aan een doorgaande verbetering van duurzaamheidseffecten en het verminderen van de milieugevolgen. 

Dit doen we in samenwerking met veel partijen, intern en extern. We werken nauw samen met onze verbonden partijen: de Omgevingsdienst IJsselland en Circulus. Daarnaast voeren we ook werkzaamheden uit in samenwerking met de Stichting Ulebelt, het Duurzaamheidscentrum, vrijwilligers en bedrijven op het gebied van klimaat, afval- en grondstoffen en biodiversiteit.

Afval en Grondstoffen

Op 27 november 2024 heeft de gemeenteraad het grondstoffenplan 2025 - 2028 vastgesteld. Waarbij wordt voort geborduurd op het huidige inzamelsysteem van bronscheiding. Gezien de resultaten op het vlak van milieu en kosten is er geen ander inzamelsysteem die de resultaten van 2024 op een andere manier kan realiseren. 
Ook in 2024 heeft de focus gelegen op de verbetering van de kwaliteit van de grondstofstromen met name op GFT en PMD. Het aantal bezoekers van de Milieustraat is weer toegenomen. Daarnaast is ook de omvang van de illegale stort en bijplaatsingen is toegenomen met 35%. Deventer is hierin niet uniek; veel gemeenten worden geconfronteerd met een toename. Circulus heeft een projectgroep opgericht om de Circulus-gemeenten te helpen bij de aanpak van bijplaatsingen en illegale stort. 

Circulariteit

In 2024 zijn de opgedane ervaringen op het gebied van circulariteit samengekomen in de Visie Deventer Circulair. Deze visie is in juni 2024 vastgesteld door de raad en legt de gemeentelijke ambitie vast op 50% circulair in 2030 op de thema's Goederen, Openbare Ruimte en Bouwen.  
Om te komen tot deze documenten is veel samengewerkt met in- en externe stakeholders. Woningcorporaties, Platform Wonen, leveranciers zoals Dusseldorp en Bam en organisaties als de Ulebelt en het Duurzaamheidscentrum (onderdeel inwoners) zijn betrokken bij het tot stand komen van de visie. Zo waren er ruim 100 mensen aanwezig tijdens de 1e klankbordsessie op 12 maart. De energiecoaches woonden de masterclass biobased isoleren bij van Joost van der Waal in de IJsselzaal. Vervolgens zijn er samplekistjes met de energiecoaches meegegaan bij adviesgesprekken. Na de zomer zijn kennissessies georganiseerd voor ontwerpend en bouwend Deventer met de focus op biobased bouwen en bouwen met hergebruikt materiaal. 9 december is in samenwerking met de Turnclub, Waterschap Vallei en Veluwe en ingenieursbureau Tauw een congres "Meer met Minder" georganiseerd in Sion. Gestart is met het opstellen van een "route kaart circulaire openbare ruimte". Samen met Architectuur centrum Rondeel is de 1e Nacht van Biobased Bouwen georganiseerd in Mimik. Tijdens deze avond is de uitvraag voor de Havendame gepresenteerd. Deze uitvraag met ambitieuze eis van 50% biobased bouwen is na vele indrukwekkende inzendingen eind 2024 gegund. Onder de nieuwe titel Silo zal dit project in 2025 verder uitgewerkt worden. De expositie van biobased bouwmaterialen die voor deze nacht ontwikkeld is staat sindsdien op de afdeling 1D. De gemeente participeert in bijeenkomsten van Cirkelstad en levert actief een bijdrage aan de regionale afdeling van Building Balance: Boeren voor Biobased Bouwen. In het kader van biobased bouwen heeft wethouder Jaimi van Essen deelgenomen aan de bestuurlijke kopgroep om te komen tot de regionale deal 30/30/30 Biobased (ver)bouwen. Deze deal is ambtelijk voorbereid in samenwerking met de regio Stedendriehoek en Building Balance en op 6 december ondertekend door woningbouwcorporaties, gemeenten en het waterschap. Om de transitie naar biobased bouwen te versterken, te versnellen en de economische kansen in de regio te laten landen heeft de gemeente Deventer als penvoerder het projectplan Vezelvallei ontwikkeld in samenwerking met o.a. stichting IJssellandschap, Strobox. Dit plan is ingediend voor de Regiodeal (en is toegekend begin 2025). In november heeft Thomas Rau een lezing gegeven in het auditorium van het stadhuis. Gestart is met de campagne "Houd van wat je hebt" op DuurzaamDeventer.nl, welke begin 2025 in de stad zichtbaar was. Onderdeel hiervan is de samenwerking met verschillende reparateurs in de stad. Er is input gegeven over circulariteit bij de klimaatraad. In samenwerking met de Ulebelt is op basisscholen aan leerlingen geleerd hoe je energie kunt besparen met o.a. biobased isolatiemateriaal. 

Benoemenswaardig zijn enkele projecten van partijen in de gemeente: Zo was daar de oplevering van gebouw X van vastgoed 1618 op het Gasfabriek terrein waarbij Strobox de strobouw van de binnengevels verzorgde, de inventarisatie van Ieder1 van de hergebruikpotentie van gebouwen in het Ludgeruskwartier. Het verduurzamen van de Polstraat 8-10 is gedaan met o.a. hergebruik van materialen en biobased isolatiemateriaal. Een deel van de materialen die zijn vrijgekomen bij het vergroenen van de Nieuwe Rij is in hetzelfde project weer toegepast. Verder hebben we bruggen opgeknapt waarbij hout wat vrijkwam opnieuw is behandeld en ingezet, en zijn twee bruggen vervangen waarbij materialen opnieuw zijn gecoat en hergebruikt. De materialen die vrij zijn gekomen bij de herinrichting van de Grote Kerkhof zijn opnieuw gebruikt, de bestrating van de fietspaden Onder de Linden is uitgevoerd in cementloos beton.   
Met de opgedane kennis en ervaringen is vanaf juli gewerkt aan het Uitvoeringsprogramma Circulair welke in 2025 voorgelegd zal worden aan het college. 

Ecologie

Ecologie adviseert bij projecten met betrekking tot de natuurbepalingen uit de Omgevingswet. Daarbij dient de ecoloog aan de ene kant de biodiversiteitsdoelstellingen te realiseren en anderzijds te voorkomen dat projecten vertraging ondervinden wegens de aanwezigheid van beschermde soorten. In 2024 waren dat tientallen grote en kleinere projecten waarvan genoemd worden: Kop van Handelskade, Flexwoningen, Lettele-Oost, Wittenstein. Geadviseerd is verder voor projecten als Wonen-Ruimte-Stad, Omgevingsvisie, Visie Landelijk Gebied en zaken die in de Carrousel aan de orde komen. Over Omgevingsvergunningaanvragen waarbij ecologische aspecten een rol spelen wordt geadviseerd. Dit gaat voor een groot deel over kapvergunningen. Hiernaast zijn jaarlijks terugkerende aandachtspunten de locatiekeuze van festivals en evenementen. Er zijn locatieprofielen opgesteld waarin ook de ecologische waarden een rol spelen. Bij evenementen op afwijkende plaatsen wordt maatwerk geleverd waarbij ecologie input levert. Er wordt deelgenomen aan het Kwaliteitsteam Buitengebied om de ecologische aspecten van de Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving te borgen. Ook aan de Initiatieftafel wordt deelgenomen om bewoners te kunnen adviseren omtrent de ecologische inpassing en de natuurwetgeving. Verder is aan de orde de aanleg en/of het onderhoud van faunavoorzieningen, adviseren over Roeken, Steenmarters, Kauwen, wespen, vleermuizen, visstekken etc. Naar aanleiding van moties in de gemeenteraad is een aanzet gemaakt voor een meer ecologisch grasbeheer en het maken van een Biodiversiteitsplan. 

De Basiskaart Natuur Deventer is tot stand gekomen. Dit is een kaart waarop alle beschermde natuurgebieden staan vermeld met daar overheen de bewerkte data van beleidsrelevante soorten. De data-bron hiervoor komt uit de Nederlandse Databank Flora en Fauna waarin alle bekende soortendata zijn ondergebracht. Deze data gedreven kaart dient als ecologische kaartlaag voor de Omgevingsvisie, de Visie Landelijk Gebied en de Groen-Blauwe Hoofdstructuur. Ten behoeve van het Biodiversiteitsplan is in 2024 een Ambitiekaart Ecologie opgesteld. Deze kaart zal in het Biodiversiteitsplan van 2025 opgenomen worden. Het Natuur Inclusief Bouwen (NIB) is een onderdeel dat uitgerold en verankerd is in de organisatie. Voor een hoop grote en kleine projecten is maatwerk geleverd om het NIB voor elkaar te krijgen. De Tuinen van Zandweerd, Steenbrugge en het A1-bedrijventerrein zijn daarbij de grotere projecten. Ook voor de tientallen kleinere bouwprojecten zijn NIB-maatregelen, in samenspraak met de desbetreffende ontwikkelaar, opgesteld. In zeer specifieke gevallen zoals een klein stroomverdeelstation of reclamemasten langs de A1, zijn de mogelijkheden beperkt maar kan er toch nog wel iets aan NIB gedaan worden. 

De energietransitie brengt met zich mee dat, zonder beleid en afspraken, de Natuurbepalingen uit de Omgevingswet op grote schaal overtreden zou worden. Door volgens bepaalde protocollen te werken kan dat voorkomen worden. In nauwe samenspraak met ons Team Energietransitie is dit alles verwerkt in het Soort Management Programma (SMP) dat met de Provincie en de Woningcorporaties is voorbereid. Momenteel geldt het SMP voor alle bebouwde kommen met uitzondering van de bedrijventerreinen. Het belangrijkste voordeel hiervan is dat beschermde soorten ontzien worden en dat particulieren in de meeste gevallen niet zelf een natuurtoets hoeven te organiseren. 

Opvang zwerfdieren
De opvang van zwerfdieren is een wettelijke taak van de gemeente. Deze taak wordt, met een overeenkomst, uitgevoerd door de Dierenbescherming. Dierenambulance vervoert de zwerfdieren en dierenasiel Kuipershoek in Klarenbeek vangt ze op. Uit de rapportage over 2023 (2024 is er nog niet) blijkt dat 233 zwerfdieren afkomstig uit Deventer zijn opgevangen. Uit de rapportage 2023 blijkt dat aanvullend, met donaties voor noodhulp, in Deventer 815 dieren met de dierenambulance zijn vervoerd (gehouden dieren, in het wild leven de dieren en dode dieren). 

Basistaken Milieu in samenwerking met de Omgevingsdienst IJsselland

Jaarlijks wordt door de Omgevingsdienst IJsselland (ODIJ) een VTH-uitvoeringsprogramma opgesteld met daarin opgenomen de vergunningverlening en geprioriteerde toezicht- en handhavingstaken op het gebied van de fysieke leefomgeving. Onderdeel van het VTH-uitvoeringsprogramma is de jaaropdracht, waarin meer specifiek staat waar de ODIJ de beschikbare uren aan besteedt.  
Na vaststelling van het VTH-uitvoeringsprogramma heeft de Raad van State een uitspraak gedaan over het intern salderen ten aanzien van Stikstof. De volledige impact van deze uitspraak is nog niet duidelijk, maar de verwachting is dat deze consequenties heeft voor (milieu-) vergunningverlening en daarmee voor de jaaropdracht van ODIJ.  
De Omgevingswet is in werking getreden. De wet blijkt complex en het kost tijd om de wet eigen te maken. Tevens is het ‘omzetten’ van milieu-inrichtingen naar milieubelastende activiteiten een enorme opgave.  
Landelijk zijn er robuustheidseisen opgesteld voor Omgevingsdiensten. Per april 2026 moeten alle Omgevingsdiensten aan deze robuustheidseisen voldoen, ook de ODIJ. Aan de hand van een plan van aanpak en een routekaart heeft de ODIJ geconcludeerd dat het voldoen aan de robuustheidseisen per april 2026 niet reëel is. Realistischer wordt een robuuste ODIJ per 2028 geacht. Het is nog niet duidelijk of de staatssecretaris hiermee akkoord gaat, maar desondanks wordt het door ODIJ ingezette robuustheidstraject doorgezet. Onderdeel hiervan is het actualiseren van vergunningen en het herstellen van de balans in toezichtcapaciteit.  
In de begroting 2026 moet de financiële impact van een robuuste ODIJ duidelijk worden. 

Asfaltcentrale AsfaltNu Deventer

De asfaltcentrale staat onder verscherpt toezicht sinds geconstateerde overschrijding van uitstootnormen in 2022. De omwonenden worden geïnformeerd met onder andere e-mailberichten en via een website. In 2024 is de uitstoot tweemaal gecontroleerd door middel van metingen. Hieruit bleek dat in november 2024 de norm voor benzeen in ruime mate werd overschreden, waardoor opnieuw een dwangsom is verbeurd. Sinds juli 2023 heeft de asfaltcentrale een actief koolfilter in gebruik dat moet leiden tot minder uitstoot. Bij meerdere metingen in 2023 met het koolfilter in werking werd aan de normen voldaan. In november 2024 bleek het koolfilter niet tijdig te zijn vervangen nadat het verzadigd was. Dit is formeel in 2025 geconstateerd, maar omdat het feit in 2024 is gepleegd wordt dit wel verwerkt in de jaarrekening 2024. De asfaltcentrale is voornemens uiteindelijk een volledig nieuwe centrale bouwen met de best beschikbare technieken om de milieubelasting zoveel mogelijk te beperken. 

Asbest

• Asbestdaken: stand van zaken

Het aantal asbestverdachte daken is met 722 afgenomen. Het oppervlak van asbestverdachte daken is met 91.201 m2 afgenomen. Deze grote afname is deels te verklaren door een update van de kaart met asbestverdachte daken met nieuwe luchtfoto’s. Door asbestverwijdering is in 2024 het aantal panden met asbestverdachte dak met 373 afgenomen en het totaal oppervlak met 21.840 m2 afgenomen. Op 1 januari 2025 zijn er nog 1420 panden met asbestverdachte dak en is er nog 207.933 m2 asbestverdacht dak

• Buurtacties asbestschuurtje Zandweerd

In de Worp en Zandweerd zijn bewoners gestimuleerd en ontzorgt om het asbestdak van hun schuurtje te verwijderen. In totaal hebben 29 adressen meegedaan in 2024. De bewoners zijn geholpen met een collectieve sloopmelding, veiligheidspakket, inpakfolie, instructies, advies, nieuwe dakplaten en het ophalen van ingepakt asbest aan huis. Bewoners reageren positief en zien de buurtacties als een stimulans om eindelijk deze klus op te pakken. Voor bewoners die zelfstandig aan de slag willen is er op vertoon van een sloopmelding ook een veiligheidspakket met inpakfolie op te halen bij het Recycleplein. 

Verkabelen hoogspanningslijnen

Op basis van een ministeriële regeling komt in Deventer ca. 8 km bovengrondse hoogspanningsleiding in aanmerking om onder de grond brengen. Het betreft de tracés in Diepenveen/bij de Platvoet en langs de N348 en Snipperling. Verschillende varianten voor het leggen van de kabels zijn in 2021 met haalbaarheidsstudies onderzocht. De raad heeft toen de voorkeur uitgesproken om, als de kabels onder de grond gaan, deze neer te leggen op de plek van de huidige bovengrondse kabels. Het verkabelproces is in 2024 de volgende fase ingegaan met de uitwerking van basisontwerpen. Netbeheerder TenneT werkt deze uit in opdracht van de gemeente Deventer. Op uitwerking van de basisontwerpen is gestart in januari 2024 en duurt totaal 2,5 jaar. In deze fase wordt uitgewerkt waar de ondergrondse kabels exact kunnen komen te liggen en welke technieken daarbij het best kunnen worden gebruikt. Bewoners en stakeholders zijn 16 december 2024 geïnformeerd over de voortgang tijdens een informatiebijeenkomst. Bewoners hebben het ondergronds brengen van de hoogspanningskabels op de politieke agenda gezet. De nu ingezette fase moet leiden tot een gedetailleerder inzicht in de kosten. Zowel over het onderzoek als over de kosten worden raad en de omwonenden geïnformeerd. TenneT rekent vooralsnog met een maximale decentrale bijdrage van €1,3 miljoen per kilometer (prijspeil 2023). De duidelijkheid over de kosten en over de aanpak zijn noodzakelijk voor de gemeenteraad om tot een definitief besluit te kunnen nemen over de investering. Daarmee bepaalt de gemeenteraad ook of de volgende stap in het proces gezet kan worden, namelijk het opstellen van definitieve ontwerpen en de realisatie. Op dat moment zal ook definitief besloten moeten worden of de kabels onder de grond gaan. De verwachting is dat dit besluit in 2026 kan worden genomen

Natuur en milieueducatie en duurzaamheid algemeen

• Ulebelt

De Ulebelt heeft sinds 2024 een nieuwe directeur die werkt aan de plannen uit het Uitvoeringsprogramma van de Ulebelt dat is opgeleverd in maart 2024. De raad heeft de volgende prioriteiten daarin aangegeven: 

1. Basis op Orde.  

2. Stabiele governance.  

3. Herijken en optimaliseren van aparte bedrijfsonderdelen passend binnen de Kadernota Vastgoed  

4. Goede buurtvoorziening.  

5. Vastgoed en terrein op orde conform de Kadernota Vastgoed. 

Er worden goede stappen gezet in het realiseren van deze plannen. Aanvullend aan het opleveren van het uitvoeringsprogramma is een aanvullende ambitiebegroting toegezegd van EUR 55.000, voor 3 jaar (t/m 2026) De verwachting is dat deze extra subsidie na 2026 niet meer nodig is en dat de Ulebelt deze inkomsten zelf aanvult uit horeca, zorg en educatie. Er is nauw contact tussen gemeente en Ulebelt over de afgesproken doelstellingen uit het uitvoeringsprogramma.

• Duurzaamheidscentrum

Dit jaar heeft een grote evaluatie plaatsgevonden over het Duurzaamheidscentrum (DCD). In deze evaluatie zijn de jaarlijkse Digipanel uitkomsten meegenomen. Het bereik van DCD en de andere prestaties groeien elk jaar en hun adviezen worden goed beoordeeld. DCD is inmiddels een gevestigde partij voor de stad en voor de gemeente een belangrijke samenwerkingspartner. Duurzaamheidscentrum zal hun positie in de wijken en dorpen versterken conform de wens uit het bestuursakkoord. Hierbij is een kleinere vaste plek in de stadsetalage passend zodat er na 5 jaar ook weer ruimte in de stadsetalage ontstaat voor andere maatschappelijk relevante thema’s. DCD is erg blij met deze ontwikkeling en ziet het als een kans om hun boodschap nog meer te verspreiden, in samenwerking met de gemeente.  

• Adviesraad Natuur en Milieu

De adviesraad is een officieel adviesorgaan van het college. De samenwerking in 2024 is geïntensiveerd. De Adviesraad wordt tijdig bij projecten betrokken door de desbetreffende projectleider. Daarbij wordt regelmatig in het voorstadium van het opstellen van nieuw beleid, al kennis gedeeld en adviezen meegegeven.  

Programma 4b Energietransitie

Algemeen

• Energievisie

In het eerste kwartaal van 2024 heeft de raad de Energievisie Deventer vastgesteld. In de energievisie wordt richting gegeven aan het bereiken van de klimaatdoelstellingen voor 2025-2030 met een doorkijk naar 2050. De landelijke doelen uit het klimaatakkoord zijn vertaald naar Deventer doelstellingen voor de totale opgave voor energietransitie. In het uitvoeringsprogramma is in beeld gebracht wat we als gemeente Deventer in 2024 en 2025 doen als concrete bijdrage om de doelstellingen te behalen. Het college informeert de raad jaarlijks over de voortgang en de verantwoording van de bereikte resultaten van het uitvoeringsprogramma. Uit doorrekening van de energievisie en het uitvoeringsprogramma bleek dat er extra maatregelen nodig zijn om de CO₂-doelstellingen voor 2030 en 2050 te halen. Via de voorjaarsnota 2024 heeft de raad hiervoor extra financiële middelen beschikbaar gesteld.

• Burgerberaad

Op 19 juli 2023 heeft de gemeenteraad het besluit genomen om een burgerberaad uit te voeren op het thema ‘klimaat’. Op 10 februari 2024 vond de eerste bijeenkomst van de Klimaatraad plaats. De Klimaatraad is op 29 juni 2024 afgerond. Diezelfde dag zijn alle 30 adviezen door de Klimaatraad overhandigd aan de burgemeester in zijn rol als voorzitter van de gemeenteraad. Het college heeft alle adviezen langs de ‘meetlat’ (juridisch, financieel of praktisch wel of niet haalbaar) gelegd. Begin 2025 zal de besluitvorming in de raad plaats vinden.

• Broeikasgasreductie

De CO₂-uitstoot in Deventer laat sinds 2013 een lichte daling zien en vanaf 2018 een sterkere daling. In 2023 (meest recente beschikbare gegevens) was de totale uitstoot van CO₂ 381 kton. In 2021 was dit nog 656 kton. Er is dus sprake van een CO₂-reductie van 42%. Cijfers van de overige broeikasgassen zoals methaan en fluorgassen voor 2023 zijn nog niet bekend. In 2021 was de uitstoot van deze gassen 105 kton CO₂-equivalenten. De tussentijdse doelstelling van 32% broeikasreductie in 2025 is gerealiseerd.

• Communicatie

In 2023 waren de eerste stappen gezet voor een overkoepelend concept -Duurzaam Deventer- voor communicatie vanuit de programma’s Energietransitie, Milieu & Duurzaamheid en Leefomgeving/Klimaatadaptie. Het doel is om overzicht te bieden voor inwoners en bedrijven, herkenbaarder te zijn en meer focus aan te brengen in de communicatie. In het derde kwartaal van 2024 is de eerste campagne van Duurzaam Deventer officieel gelanceerd met de slogan 'Kies een ander standje'. Via o.a. advertenties op social media, huis-aan-huisbladen, de Stentor, borden langs de weg en ledschermen is gewerkt aan de naamsbekendheid. Tot eind 2024 was energiebesparing het centrale thema. Ook de website DuurzaamDeventer.nl  is life gegaan. ook onze duurzaamheidspartners als het Duurzaamheidscentrum, energiecoöperaties en Ulebelt hanteren het beeldmerk van DuurzaamDeventer.

Gebouwde omgeving

Wijkuitvoeringsplannen

Er zijn drie wijkuitvoeringsplannen in uitvoering, voor Colmschate is een voorverkenning gedaan en is gestart met het opstellen van een wijkuitvoeringsplan (warmteplan) en er is gestart met de voorverkenning Deltabuurt.  

In uitvoering:

• Zandweerd

De Proeftuin Zandweerd bestaat uit twee onderdelen. De aanleg van het Slim Warmtenet Zandweerd en de Wijkaanpak, gericht op isolatie en verduurzaming van woningen ‘achter de voordeur’ en het zorgen voor aansluitingen op het warmtenet. De aanleg van het warmtenet heeft vertraging opgelopen die onder andere zijn ontstaan door het terugtrekken van Ennatuurlijk eind 2022. De wijkaanpak ‘aansluitingen’ volgt de planning van het warmtenet. De uitvoering van de wijkaanpak verloopt in nauwe samenwerking met het duurzaamheidsteam Zandweerd. In 2024 is de energieopbouwwerker vanuit het duurzaamheidsteam succesvol gestart. Samen met de isolatieaanpak en de klussendienst worden inwoners van Zandweerd ondersteund bij de verduurzaming van hun woningen.

• Bathmen

Onder de noemer ‘Battum Up’ zijn verschillende activiteiten georganiseerd die als doel hebben het verlagen van het aardgasverbruik in Bathmen. Voorbeelden van activiteiten zijn energiecafés, specifieke informatieavonden, webinar over geld, keukentafelgesprekken met energiecoaches en een collectieve inkoopactie ‘Gas d’r bie!’. Daarnaast meerder ludiek acties zoals Cash veur de Keet, samen met een supermarkt waarbij de winnaar een hybride warmtepomp geïnstalleerd heeft gekregen.
In Bathmen ontvingen we 50 aanvragen voor isolatiesubsidie. Dit is 20% van de 252 woningen die in aanmerking komen op basis van WOZ-waarde. In de rest van de gemeente ontvingen we 561 aanvragen. Dat is 6% van de 9334 woningen die in aanmerking komen.

• De Worp

Uitvoering wijkaanpak is gestart in 2024. Daarbij wordt nauw samengewerkt met inwonersgroep Worp Duurzaam Doen. Het wijkuitvoeringsplan richt zich op een isolatieaanpak en vervolgens de overstap naar een hybride of all-electric warmtepomp. Iedere woensdag is er inloopmiddag in 't Hovenhuus voor de inwoners van de wijk. De energiecoaches het ruim 50 huisbezoeken afgelegd. Meer dan 100 aanvragen heeft de collectieve inkoopactie (isolatie, warmtepomp en isolatieglas) opgeleverd. Voor de typische gebogen vensters is aan een collectieve aanpak voor verduurzaming gewerkt. Daarnaast is er onderzoek gedaan naar toepassingsmogelijkheden blokverwarming. Dit bleek vooral financieel gezien niet de beste oplossing.

• Colmschate

Eind oktober is de verkenning warmtetransitie Colmschate afgerond en is het Warmteplan voor Colmschate opgestart.   “Colmschate-Zuid” en “Het Oostrik, Blauwenoord en Groot-Douwel” worden twee deelplannen. De wijk heeft relatief veel woningen voor een warmteplan. We willen daarmee de uitvoering efficiënter maken. Daarbij gaan we samenwerken met collega’s van Team IBL om meerdere thema’s in de wijk tegelijk op te pakken. Met de twee opstartende duurzaamheidsteams van bewoners werken we actief samen. Dat geldt ook voor de pilot klussendienst in Colmschate-Zuid die opgepakt wordt door bij Tjoonk. Op Het Oostrik gaan we intensief VVE’s ondersteunen om tot verduurzaming (isoleren) te komen.  
Met de woningcorporaties afgesproken om de mogelijkheden te verkennen  voor het duurzaam verwarmen van woningen waarbij we naar het hele energiesysteem kijken en innovatieve oplossingen verkennen.

In voorbereiding:

• Deltabuurt

Eind ’24 is gestart met een verkenning voor het warmteplan Deltabuurt. In de verkenning wordt goed ingegaan op de complexe situatie in de Deltabuurt. Daarbij kijken we niet alleen naar het complexe verwarmingssysteem (een verouderd warmtenet met een ongebruikelijke eigendomssituatie) maar zoeken we nadrukkelijk ook de relatie met de lopende buurtagenda waarin verschillende partijen aan de sociale en veiligheidsvraagstukken werken.

• Subsidies woningisolatie

Gemeente Deventer ontvangt, net als alle andere gemeenten in Nederland, diverse specifieke uitkeringen bedoeld voor energiebesparende maatregelen.  In Deventer is daarmee het project Deventer Helpt opgezet (www.deventerhelpt.nl). Inwoners met een eigen koopwoning van voor 1994 en een inkomen onder de 140% van het sociaal minimum krijgen via deze regeling een gratis grote energiebesparende maatregel (vloerisolatie, dubbel glas of spouwmuurisolatie). Inmiddels zijn er 364 aanvragen gedaan, waarvan 146 zijn toegekend. Het is een moeilijke doelgroep om te bereiken maar in combinatie met de nieuwe isolatieaanpak sinds begin 2024 zijn de aanvragen toegenomen.

Daarnaast heeft de gemeente Deventer een specifieke uitkering ontvangen die bedoeld is voor de inzet van de zogenaamde energiefixers. In Deventer hebben we al een mooi voorbeeld met de Energieklussendienst in Zandweerd. Naar dit voorbeeld worden zijn in de wijken Voorstad, Colmschate Zuid en Keizerslanden klussendiensten opgezet. Ook de energieklussendienst Diepenveen (Vrijwillige Hulpdienst Diepenveen) maakt nu onderdeel uit van de pilot.  .In ’24 is onderzocht hoe deze klussendiensten het beste ondersteund kunnen worden in bijvoorbeeld werkgeverschap (verzekeringen, uitbetaling etc), materialen, communicatie etc. Conclusie van deze verkenning is dat een lokale partner deze ondersteuning gaat organiseren.

Tot slot ontvangt Deventer subsidie uit het Nationaal Isolatie Programma, bedoeld voor slecht geïsoleerde woningen met een WOZ waarde onder de €340.000. Hiervoor is een langjarig Deventer Isolatie Programma voor woningeigenaren opgesteld. De voorbereiding hiervoor is gedaan in 2023, de regeling is vanaf 1 januari 2024 opengesteld. Eind 2024 zijn er 287 subsidie aanvragen (€1.300,- per woning) toegekend en zijn er nog 270 aanvragen in behandeling. Hiermee liggen we op schema.

• Soorten Management Plan

De woningbouwverduurzaming staat op gespannen voet met de Wet natuurbescherming, omdat isoleren het leefgebied van een aantal bedreigde diersoorten flink kan verstoren, waardoor zij in aantal kunnen afnemen. Om toch versneld te kunnen verduurzamen, heeft de gemeente hard gewerkt aan een soortenmanagementplan (SMP) voor de hele bebouwde omgeving van de gemeente Deventer, met onder andere een groot ecologisch onderzoek in de resterende gebieden. Provincie heeft een gemeentebrede ontheffing afgegeven voor 10 jaar. Het SMP en de ontheffing is in nauwe samenwerking met de woningcorporaties tot stand gekomen.  Voor het verplicht compenseren van grotere verblijfplaatsen is een bureaustudie en veldonderzoek gedaan.  Er is subsidie aangevraagd en toegekend voor verdere implementatie en procesborging. Voor het verplicht compenseren van grotere verblijfplaatsen is een marktconsultatie uitgevoerd en inkoopstrategie bepaald.

• Energieloket

Vanaf 1 januari 2024 heeft de gemeente een volledig Energieloket zodat inwoners goede en betrouwbare informatie krijgen voor het verduurzamen van hun woning. Deventer Energiecoöperatie zet hun energiecoaches in voor huisbezoeken. In 2024 lag de focus op  goede samenwerking en doorverwijzing is tussen de diverse duurzame organisaties in Deventer. In 2024 hebben 426 unieke woningen advies gehad. Dit kan zijn via de telefoon of bezoek website. De subsidiechecker is het meest populair, en informatie over isoleren van de woning.

• Energiecoaches

Een andere manier om inwoners te helpen met de verduurzaming van hun huis is de inzet van energiecoaches. Ze zijn allemaal opgeleid en aan de slag via de Deventer Energie Coöperatie. Deze 20 energiecoaches zijn bedoeld voor alle inwoners van de gemeente Deventer, zowel huurders als kopers. Ze komen gratis langs en kijken samen met inwoners welke besparingsmogelijkheden er zijn in huis. In 2024 zijn 569 bezoeken afgelegd. De energiecoaches zetten zich ook in voor de wijkgerichte aanpak en werken mee aan de Deventer Helpt regeling en de isolatieaanpak voor het Nationaal Isolatieprogramma. Op verzoek van projectleiders van de gemeente, bewoners en andere organisaties zijn de energiecoaches actief in de wijken. Denk bijvoorbeeld aan bewonersbijeenkomsten, energiecafés en energie-bespaarparty. Vanaf het derde kwartaal 2023 is er professionele ondersteuning van de energiecoaches, gefinancierd vanuit een motie van de raad.

• Fossielvrij en Betaalbaar Wonen (FBW)

Het samenwerkingsverband Fossielvrij en Betaalbaar Wonen tussen de gemeente, de Deventer woningcorporaties en Enexis loopt goed. Elke twee jaar wordt een programmaplan gemaakt waarin partijen afspraken maken over waaraan gewerkt wordt de komende twee jaar. In de organisaties wordt op basis van deze afspraken capaciteit vrijgemaakt. Jaarlijks worden de verschillende investeringsplanningen naast elkaar gelegd en worden op basis daarvan afspraken gemaakt over nieuwe wijkuitvoeringsplannen, isolatieaanpakken en gezamenlijk te verkennen innovaties.

Duurzame energie

• Regionale energiestrategie (RES)

In 2023 stond het maken en vaststellen van de RES 2.0 West-Overijssel op de planning. Daarbij is ook een planMER gemaakt ter onderbouwing. Door gewijzigd wind- en zonbeleid van provincie Overijssel, en de onduidelijkheid die dit meebracht in het RES-proces, is gekozen voor het pauzeren van de RES 2.0. In 2024 wordt verder gewerkt aan de RES 2.0 waarin ook het beleid van provincie Overijssel is opgenomen.

• Zonne-energie

Duurzame energie opwekken met zonnepanelen is de afgelopen decennia sterk toegenomen. Deze groei is in 2024sterk afgenomen. Bij particulieren heeft dat te maken met het afschaffen van de salderingsregeling.  Op bedrijventerreinen vormt de beperkte capaciteit op het stroomnet een belemmering voor uitbreiding van zonne-energie op bedrijfsdaken. In het concept van Smart Energy Hubs is opwek via zonnepanelen vaak een deel van de oplossing.
Het nieuwe beleid van provincie Overijssel maakt het realiseren van zon op veld nog maar beperkt en op kleine schaal mogelijk. Deventer heeft nog drie lopende zon-op-veld initiatieven die onder de overgangsregeling van de provincie nog mogen worden afgerond voor 2030.
Zonnepanelen boven parkeerplaatsen (solar carports) is vaak niet rendabel. De mogelijkheden voor solar caports op het parkeerterrein bij het Borgelerbad en de Scheg worden nader onderzocht.

• Windenergie

In 2024 zijn er met de provincie programmeringsafspraken gemaakt waarin een kleiner gebied binnen het voorkeursgebied is afgebakend in tijd en ruimte. Andere windinitiatieven die buiten dat gebied vallen maar wel ingediend worden bij de provincie worden dan niet in behandeling genomen.I Provinciale Staten heeft op 9 oktober het nieuwe windbeleid vastgesteld. Op 16 oktober is het aanvraagtijdvak voor Deventer opengegaan, tot 15 februari kunnen initiatiefnemers hun plannen indienen.

• Biogas en groen gas

Groen gas is cruciaal voor de energietransitie. In Deventer is namelijk een beperkt aantal duurzame warmtebronnen beschikbaar. Naast het aardgasvrij maken van bedrijfsprocessen kan groen gas worden ingezet om moeilijk te verduurzamen gebouwen aardgasvrij te maken, zoals de historische binnenstad van Deventer. Groen gas dat lokaal wordt geproduceerd, kan op deze manier lokaal worden ingezet. Dit draagt bij aan de ontwikkeling van een duurzaam, rechtvaardig en robuust energiesysteem. Voor melkveehouders is de productie van groen gas een extra verdienmodel en draagt daarmee bij aan een vitaal platteland.
Naast het bestaande biogas initiatief in Oxe (Oxe Geeft Gas) zijn er in Deventer twee andere initiatieven die een groen gas hub willen opzetten. In Bathmen wordt een groen gas hub ontwikkeld door een aantal melkveehouders en energiecoöperatie Noaber-Energie. Melkveehouders in Schalkhaar en omstreken hebben zich verenigd in Coöperatie Deventer Noordstream. Gemeente heeft in 2024 beide initiatieven voor monomestvergisting op eigen erf en productie van groen gas ondersteund. Initiatiefnemers van Coöperatie Deventer Noordstream
hebben hun plannen voorlopig in de koelkast gezet omdat het geen gunstige business case was. Groengas Bathmen heeft met succes SDE subsidie aangevraagd en staat nu op eigen benen.

• Geothermie

Geothermie is een warmtebron die voor de gemeente Deventer mogelijk een rol kan spelen in de warmtetransitie, mits dit veilig en verantwoord kan. De gemeente ligt in een gebied waar drinkwaterwinning een belangrijke rol speelt. Daarom is er in samenwerking met de provincie Overijssel onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van verantwoorde geothermie rekening houdend met huidige en toekomstige drinkwaterwinningen.
Drinkwaterwinningsbedrijf Vitens en het waterschap Drents Overijsselse Delta waren betrokken via een klankbordgroep.

• Netcongestie

Ons stroomnet raakt overbelast door de groeiende vraag naar elektriciteit. Als we niets doen, gaan we daar steeds meer last van krijgen. Dit kan stroomuitval veroorzaken. Netcongestie heeft enorme impact op de economie, de woningbouw en het leven van onze inwoners. Het oplossen van netcongestie vormt de komende tien jaar een grote maatschappelijke opgave. We moeten samen met de netbeheerders aan de slag om het elektriciteitsnetwerk te verzwaren. Bijvoorbeeld door samen met Enexis de buurtaanpak laagspanning verder vorm te geven en te kunnen versnellen in de aanpak. En in 2024 hebben we voorkeursrecht gevestigd (in september in de raad) voor mogelijke locatie nieuw hoogspanningsstations. Tegelijkertijd zoeken we, samen met bedrijven en andere partijen, naar slimme oplossingen, zoals bijvoorbeeld Smart Energy Hubs en het netneutraal bouwen. Hiermee leggen een basis voor het toekomstige elektriciteitssysteem, waarin vraag en aanbod van energie op de meest efficiënte wijze georganiseerd is.
Om deze schade zo klein mogelijk te houden heeft het college voor gekozen om alles in het werk te stellen om het oplossen van de netcongestieproblemen zo snel mogelijk te laten verlopen, uiteraard in nauwe samenwerking met de netbeheerders. De onverwacht snelle ontwikkeling van de omvang en de ernst van de netcongestieproblemen heeft er in 2024 tot geleidt tot een programmatische gemeentelijke aanpak. Deze aanpak kent drie sporen: verzwaren, maatschappelijk prioriteren en verslimmen. Deze sporen houden nauw met elkaar verband en grijpen op elkaar in. Steeds doen wij vanuit de gemeentelijke rollen en verantwoordelijkheden al het mogelijke om de aanpak van netcongestie zo snel mogelijk te laten verlopen.

Industrie en bedrijven

• Smart energie hubs

De noodzakelijke uitbreiding van het elektriciteitsnet kost veel tijd. Bedrijven die een nieuwe of grotere stroomaansluiting nodig hebben staan nog jaren op de wachtlijst.  In Deventer werken we daarom aan alternatieve oplossingen. Een voorbeeld daarvan is het flexibel netgebruik door bedrijven via een Smart Energy Hub. Dit doen we in nauwe samenwerking met het Deventer Economisch Perspectief, Liander, bedrijven en de provincie. Voor het A1 bedrijvenpark Deventer is de technische oplossing ontworpen en hebben de partijen zich verenigd in een collectief. in 2025 wordt gestart met de realisatie. Op de bestaande bedrijventerreinen is verkend naar kansrijke opties naar nieuwe energiehubs en zijn consortia van bedrijven gevormd. .

• Groene waterstof

Groene waterstof is een duurzame energiedrager die kan bijdragen aan de ontwikkeling van een duurzame economie in de gemeente. Op A1 bedrijvenpark Deventer is in 2024 een waterstoftankstation geopend. Gemeente heeft nauw samen gewerkt met een consortium van bedrijven aan de productie van waterstof en bijbehorende netwerk voor het gebruik in productieprocessen (project GROHW). De aanleg van een waterstofnetwerk, in samenhang met het stroomnetwerk, is ook een vorm van SEH. Deze drie projecten zijn in 2024 ingediend voor de Regiodeal. Daarnaast is ingezet op een aansluiting van de waterstof backbone die de Gasunie gaat aanleggen en die door het grondgebied van gemeente Deventer komt te liggen.