- Voor de derde maal staat de ‘openbaarheidsparagraaf’ in het jaarverslag, voorgeschreven door de Wet open overheid (Woo: artikel 3.5).
- De Woo is op 1 mei 2022 in werking getreden en regelt het recht van burgers op informatie van de overheid.
- De wet beoogt overheden transparanter te maken door overheidsinformatie beter vindbaar en digitaal toegankelijker te maken. De Woo vereist dat bestuursorganen verplicht documenten in 17 informatie-categorieën uit eigen beweging openbaar maken. De eerste 5 categorieën (“eerste tranche”) hiervan zijn sinds 1 november 2024 verplicht.
- De Woo wordt in samenhang opgepakt met verschillende digitale informatiewetten, zoals bijvoorbeeld de Archiefwet en Besluit Digitale Toegankelijkheid Overheid. Er zijn momenteel zo’n twintigtal wetten die gaan over digitale informatie en door de steeds verdergaande digitalisatie van de samenleving zullen er de komende jaren meer wetten bijkomen.
De focus van deze openbaarheidsparagraaf is een verantwoording over de activiteiten en processen die lopen of starten ten behoeve van een transparantere gemeente. De Wet open overheid (Woo) is op 1 mei 2022 in werking getreden. De wet regelt het recht op overheidsinformatie voor inwoners vanuit de invalshoek dat transparantie de democratie versterkt. De wet onderschrijft ook een jaarlijkse verantwoording in de vorm van deze openbaarheidsparagraaf in het jaarverslag. De Woo regelt de passieve openbaarmaking van overheidsinformatie in de vorm van Woo-verzoeken die inwoners bij elke overheidsinstantie kan doen. Daarnaast verplicht de Woo deze instanties en bestuursorganen ook tot de zogenaamde actieve openbaarmaking. Deze actieve openbaarmaking houdt in dat alle overheidsorganen de komende twee tot vijf jaar 17 informatie-categorieën openbaar moeten maken.
Capaciteit Wet open overheid
In 2024 zijn er drie nieuwe medewerkers van start gegaan met werkzaamheden voor de Wet open overheid. Samen met de Woo-coordinator/contactpersoon en twee Woo-juristen en een Woo-ondersteuner is het interne behandelproces voor Woo-verzoeken geoptimaliseerd en gestroomlijnd. Zo is onder andere de juridische kwaliteit van beslissingen is verbeterd; een uitgebreide handleiding gecreëerd voor behandelaren van Woo-verzoeken en zijn de verschillende Woo-medewerkers getraind om te ondersteunen bij alle stappen van behandeling van een verzoek. Daarnaast wordt er steeds meer ingezet op actief contact met inwoners om de informatievraag beter te begrijpen, een snelle en correcte afhandeling te stimuleren en een betere relatie met inwoners te bewerkstelligen.
Openbaarmaking op verzoek (passief) - Woo-verzoek
De verzoeken onder de Woo kennen een wettelijke afhandelingstermijn van maximaal 42 dagen. In het rapport ‘Matglas’ van de Open State Foundation en Instituut Maatschappelijke Innovatie (IMI) bleek dat de gemiddelde afhandelingstermijn van verzoeken in 2023 bij de Rijksoverheid 172 dagen was. Bij slechts 17% van de verzoeken werd er binnen de beslistermijn besloten. In Deventer lag de gemiddelde afhandelingstijd van verzoeken in 2024, inclusief complexe en omvangrijke verzoeken, op 60 dagen.
2021 | 2022 | 2023 | 2024 | |
Aantal ontvangen Woo-verzoeken | 116 | 61 | 72 | 62 |
Behandeling binnen beslistermijn (in %) | onbekend | onbekend | 40% | 55% |
55%Aantal verzoeken waarbij contact is gelegd met indiener (in %) | onbekend | onbekend | 66% | 82% |
17 van de 62 Woo-verzoeken zijn uiteindelijk behandeld als een gewoon informatieverzoek. Zo kreeg de indiener sneller de gevraagde informatie en hoefde de gemeente geen formele correspondentie te voeren. Dit waren over het algemeen verzoeken waar om kleine hoeveelheden informatie werd gevraagd of waar een andere oplossing soms beter paste dan een formeel informatieverzoek onder de Woo. Deze gewone informatieverzoeken werden gemiddeld binnen 12 dagen behandeld.
Openbaar maken uit eigen beweging (actief)
Er zijn 17 informatie-categorieën die de Woo verplicht voorschrijft om uit eigen beweging openbaar te maken. Deventer voldoet aan de eerste tranche die eind 2024 is ingegaan. Op de landelijke Woo-index is alle informatie gecentraliseerd te vinden. De tweede tranche van verplichte openbaarmaking staat gepland voor het laatste kwartaal van 2025. Binnen deze tranche vallen onder andere de categorieën ‘jaarplannen en -verslagen’ en ‘raadsstukken’. Beide categorieën worden door gemeente Deventer al sinds jaren openbaar gemaakt.
In 2024 zijn verder stappen gemaakt met het inventariseren van mogelijke publicatiesoftware, een plan van aanpak maken voor het lokaliseren van alle informatie categorieën binnen de verschillende teams en het uitwerken van de benodigde digitale architectuur om de actieve openbaarmaking uit te voeren.
Informatie: verwerken, archiveren en openbaar maken
Een gemeente waar informatiebeheer op orde is, weet waar documenten volgens de definitie uit de Woo (art. 2.1 en 2.2) te vinden zijn. De hoeveelheid informatie blijft echter groeien en wordt tegelijkertijd ook nog complexer: denk bijvoorbeeld aan vele vormen van digitale informatie die tegenwoordig verwerkt worden. Daaromheen ontstaat een zich telkens uitbreidend stelsel van digitale informatie wetten. Om een goed beheer van informatie te regelen is in 2024 de Chief Information Officer van start gegaan en het CIO bureau opgericht. Het CIO bureau is de verbindende schakel tussen beleidsvraagstukken, data, informatie en IT-oplossingen. Het bureau draagt verantwoordelijkheid voor visie, kaderstelling, strategie en sturing op de informatievoorziening. Binnen het CIO bureau bundelen medewerkers kennis en expertise op het gebied van informatiemanagement, architectuur, informatiebeheer, privacy en informatiebeveiliging (ISPA). De Woo-kwartiermaker werkt sinds 2024 samen met medewerkers van het CIO bureau om de Woo uit te voeren in samenhang met gerelateerde wetten zoals de Archiefwet en het Besluit Digitale Toegankelijkheid.
Categorie | Stand van zaken |
---|---|
1. wetten en andere algemeen verbindende voorschriften | Ja, zie https://lokaleregelgeving.overheid.nl |
2. overige besluiten van algemene strekking | Ja, zie https://www.officiëlebekendmakingen.nl |
3. ontwerpen van wetten, andere algemeen verbindende voorschriften en overige besluiten van algemene strekking waarover een extern advies is gevraagd | Ja, zie www.deventer.nl |
4. inzicht in organisatie en werkwijze, waaronder de taken en bevoegdheden van de organisatieonderdelen | Ja, zie www.deventer.nl |
5. de bereikbaarheid van het bestuursorgaan en zijn organisatieonderdelen en de wijze waarop een verzoek om informatie kan worden ingediend | Ja, zie www.deventer.nl |
6. bij de gemeenteraden ter behandeling ingekomen stukken | Ja, zie https://deventer.raadsinformatie.nl |
7. vergaderstukken en verslagen van de gemeenteraden en hun commissies | Ja, zie https://deventer.raadsinformatie.nl |
8. vergaderstukken en verslagen van de vertegenwoordigende lichamen van decentrale overheden | Deels, zie www.deventer.nl |
9. agenda’s en besluitenlijsten van colleges van burgemeester en wethouder | Deels, zie www.deventer.nl |
10. adviezen | nee |
11. convenanten | nee |
12. jaarplannen en jaarverslagen van bestuursorganen | Ja, zie https://hetgeldvandeventer.nl |
13. verplichtingen tot verstrekking van subsidies, anders dan met een beschikking | nee |
14. Woo-verzoeken, -besluiten en verstrekte informatie | nee |
15. onderzoeksrapporten | nee |
16. beschikkingen | nee |
17. klachtoordelen | nee |
Voor de uitvoering van de Woo heeft het Rijk structurele en incidentele middelen beschikbaar gesteld. De structurele middelen zijn voor een groot deel ingezet voor uitvoeringscapaciteit: de Woo-contactpersoon, twee Woo-juristen en de Woo-ondersteuner. Daarnaast worden de kosten voor de anonimiserings-software uit deze middelen gedekt. Uit de incidentele middelen worden scholing en incidentele ICT-ondersteuning gedekt. Veel middelen zijn nog nodig voor het wijzigen van de processen, zodat actief openbaar maken de norm wordt en voor aanbesteding en beheer van publicatie-software.
(bedragen x €1) | |||
---|---|---|---|
Wet open overheid | Primaire begroting 2024 | Begroting na wijziging 2024 | Realisatie 2024 |
Besteding | 234.391 | 251.193 | 146.472 |
Totaal | 234.391 | 251.193 | 146.472 |